ദേശീയ ക്രിറ്റിക്കൽ മിനറൽ മിഷൻ (NCMM) പ്രകാരം, ഇ-മാലിന്യം, ലിഥിയം-ഐയോൺ ബാറ്ററി സ്‌ക്രാപ്പ്, ഉപയോഗശൂന്യമായ വാഹനഭാഗങ്ങൾ തുടങ്ങിയ രണ്ടാമനില ഉറവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നിർണായക ധാതുക്കളുടെ റിസൈക്ലിംഗ് ശേഷി വർധിപ്പിക്കുന്നതിന് കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭ ₹1,500 കോടി പ്രോത്സാഹന പദ്ധതി അംഗീകരിച്ചു

പുതിയതും നിലവിലുള്ളതുമായ റിസൈക്ലിംഗ് സ്ഥാപനങ്ങളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ച് പ്രതിവർഷം 270 കിലോ ടൺ റിസൈക്ലിംഗ് ശേഷിയും 40 കിലോ ടൺ നിർണായക ധാതുക്കളുടെ ഉൽപാദന ശേഷിയും ഉണ്ടാക്കുകയെന്നതാണ് പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം. ഏകദേശം ₹8,000 കോടി നിക്ഷേപം ആകർഷിക്കുകയും 70,000 തൊഴിൽ അവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇറക്കുമതി ആശ്രിതത്വം കുറയ്ക്കാനും വിതരണ ശൃംഖലാ പ്രതിരോധം ഉറപ്പാക്കാനും ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള തന്ത്രപരമായ ചുവടുവെയ്പാണിതെന്ന് സർക്കാർ വ്യക്തമാക്കി.

നിർണായക ധാതുക്കൾ 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ എണ്ണയായി മാറുകയാണ് — അപൂർവ്വവും തന്ത്രപരവുമായും കടുത്ത മത്സരത്തിലുമുള്ള വിഭവങ്ങൾ. ആധുനിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ അടിസ്ഥാനഘടകങ്ങളാണവ.

ഇന്ത്യ 2030ഓടെ (2005 നിലകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ) ജിഡിപിയിലെ ഉത്സർജ്ജന തീവ്രത 45 ശതമാനം കുറയ്ക്കാനും, ആ വർഷം തന്നെ വൈദ്യുതി ശേഷിയുടെ പകുതി ഫോസിൽ ഇന്ധനമല്ലാത്ത ഉറവിടങ്ങളിൽ നിന്നുമാക്കാനും, 2070ഓടെ നെറ്റ്-സീറോ ഉത്സർജനം കൈവരിക്കാനുമാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കാൻ നിർണായകമാണ് ലിഥിയം, കോബാൾട്ട്, നിക്കൽ, റെയർ എർത്ത് ഘടകങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ദീർഘകാല ലഭ്യത ഉറപ്പാക്കുന്ന ദേശീയ ക്രിറ്റിക്കൽ മിനറൽ മിഷൻ. ശുദ്ധ ഊർജവും ഇലക്ട്രിക് മൊബിലിറ്റിയും ഉറപ്പാക്കുന്നതിലുപരി നിക്ഷേപം ആകർഷിക്കുക, നവോത്ഥാനത്തിന് വഴിയൊരുക്കുക, ഭാവിയിലെ വ്യവസായങ്ങൾക്ക് ആഗോള വിതരണ ശൃംഖലയുടെ കേന്ദ്രത്തിൽ ഇന്ത്യയെ സ്ഥാപിക്കുക എന്നീ ലക്ഷ്യങ്ങളോടെയാണ് ഈ ദൗത്യം മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്.

ലോകം ശുദ്ധ ഊർജത്തിലേക്കും ഉയർന്ന സാങ്കേതികവിദ്യകളിലേക്കും മാറുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ നിർണായക ധാതുക്കളുടെ നിയന്ത്രണം പുതിയ ജിയോ-പൊളിറ്റിക്കൽ അതിർത്തിയായി മാറിയിരിക്കുകയാണ്.

2025 ജനുവരിയിൽ ഇന്ത്യ, 2024-25 മുതൽ 2030-31 വരെയുള്ള ഏഴ് വർഷത്തേക്ക് ₹16,300 കോടി ചെലവിൽ ദേശീയ ക്രിറ്റിക്കൽ മിനറൽ മിഷൻ ആരംഭിച്ചു. പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളും മറ്റ് പങ്കാളികളും കൂടി ₹18,000 കോടി വരെ നിക്ഷേപിക്കുമെന്നാണ് പ്രതീക്ഷ.

ഇത് ഒരു ഖനന പദ്ധതി മാത്രമല്ല, ഊർജ സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കാനും വ്യവസായ വളർച്ച നയിക്കാനും സാങ്കേതിക സ്വയംപര്യാപ്തത ഉറപ്പാക്കാനും ഉള്ള തന്ത്രപരമായ മാർഗരേഖയാണ്. ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങൾക്ക് ശക്തി നൽകുന്ന ലിഥിയത്തിൽ നിന്ന് പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങൾക്ക് നിർണായകമായ റെയർ എർത്ത് വരെ ഉൾപ്പെടുത്തി ദൗത്യം വിപുലീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

2030-31 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിനുള്ളിൽ ക്രിറ്റിക്കൽ മിനറൽ മൂല്യശൃംഖലയിൽ 1,000 പേറ്റന്റുകൾ സമർപ്പിക്കുന്നതിന് പിന്തുണ നൽകുകയും നിരീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്ത് നവോത്ഥാനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയാണ് മിഷന്റെ ഒരു പ്രധാന ലക്ഷ്യം.

ഉദ്ദേശ്യം വ്യക്തമാണ്: ഇന്ത്യയുടെ ഊർജ പരിവർത്തനത്തിനും തന്ത്രപരമായ വ്യവസായങ്ങൾക്കും അനിവാര്യമായ ആഭ്യന്തര സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ വികസനവും വാണിജ്യവൽക്കരണവും വേഗത്തിലാക്കുക. ഇതിനകം തന്നെ ഈ ദിശയിൽ മുന്നേറ്റം വ്യക്തമാണ്. 2025 ഏപ്രിൽ 6-ന് ദൗത്യത്തിന്റെ ഭാഗമായി പ്രത്യേക മികവുകേന്ദ്രം (CoE) സ്ഥാപിക്കാനുള്ള മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ അംഗീകരിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നത് ഇന്ത്യയുടെ നിർണായക ധാതു തന്ത്രത്തിൽ മറ്റൊരു വലിയ മുന്നേറ്റമായി മാറി.

India begins critical minerals' journey to strengthen supply chain resilience